c/p teksta koji sam dobio iz HZPSS. Ja sam na Agronomskom faksu platio po uzorku 350kn, dakle ako uzimas na 30 i 60 cm dubine dodje 700kn. Uzorke sam uzimao sa sondom koju sam posudio u lokalnom uredu HZPSS.
UZIMANJE UZORAKA TLA ZA KEMIJSKE ANALIZE
Kemijsko ispitivanje tla za potrebe gnoidbe obavlja se uzimanjem srednjih ili prosječnih uzoraka tla. Prosječan uzorak u maloj masi prestavlja prosječan sastav tla na parceli na kojoj je uzet.
Prosječan uzorak se uzima samo s površine čije je tlo jednako (homogeno), u svakom pogledu isti tip tla, isti mehanički sastav tla, ista prethodna obrada i tretiranje tla u nekoliko prethodnih godina. Stoga se prije pristupanja uzimanja uzoraka izdvajaju homogene površine s kojih će se uzeti prosječan uzorak.
VELIČINA PARCELE s koje se uzima uzorak ovisi o homogenosti terena. Prosječno iznosi oko dva hektara, a na heterogenim terenima manje, te obratno na homogenim terenima kod velikih plodorednih polja površina je veća i može iznositi od 5 do 10 ha.
DUBINA do koje se uimaju uzorci ovisi od načina uporabe tla. Kod oranica se uzorci se uzimaju do dubine oraničnog sloja (do 30 cm), kod livada i pašnjaka do 10 cm (s tim da se poseban uzorak može uzeti i s dubine od 10 do 20 cm), a kod višegodišnjih nasada do dubine rigolanja i to uzimanjem posebnih prosječnih uzoraka po slojevima od 20 cm (0-20 cm, 20-40 cm, 40-60 m itd)
VRIJEME uzimanja uzoraka najbolje je kada je tlo slobodno tj. poslije žetve pa do pripreme tla za slijedeći usjev. Međutim, oni se mogu uzimati i u drugo vrijeme. Pri tome treba paziti da se ne uzimaju s parcela koje su prije nekoliko mjeseci bile gnojene.
STUPANJ VLAŽNOSTI TLA najbolje je uzimati uzorke kada je tlo toliko vlažno da se može orati, jer se tada ne lijepi za oruđe, a ne rasipa se i ne praši.
Prije uzimanja uzorka obavlja se izdavanje parcela s kojih će se uzeti prosječan uzorak. Svaki prosječan uzorak sastavljen je iz većeg broja prosječnih uzoraka. Oni se uzimaju s mjesta ravnomjerno raspoređenih po cijeloj površini parcele s koje se uzima prosječni uzorak. Pri tome treba izbjegavati blizinu puteva, zgrada, gospodrskih dvorišta, kao i mjesta na kojima su prethodnih godina stajale hrpe stajskog gnoja, mineralnog gnojiva ili mterijal za kalcifikaciju. Ako je veličina parcele do dva hektara, onda taj uzorak obuhvaća 20-25 pojedinačnih. Ukoliko je parcela veća onda se broj pojedinčnih uzoraka u prosječnom razmjerno povećava. Za uzimanje uzorakasluže posebne sonde, te rzna šila, svrdla, a vrlo često štihača.
Ako se uzorci uzimaju lopatom onda se kod uzimanja svakog pojedinačnog iskopa rupa veličine otprilike 30x40 cm, do dubine uzimanja uzoraka i potom se jedna strana vertikalno zasječe. Zatim se isjeca vertikalno sloj debljine 3-5 cm i izvadi na lopati. Iz tog izvađenog sloja se isjeca vertiklno po sredini površina širine 3-5 cm, a dijelovi sa strane se odbacuju.
Tako dobivena količina tla predstavlja pojedinačni uzorak koji se stavlja u kantu. Postupak se ponavlja sve do potrebnog broja pojedinačnih uzoraka.
Kod uzimnja sondom, šilom ili svrdlom, postupak je isti samo što se pojedinačni uzorci dobivaju ubadanjem sonde, šila ili svrdla do potrebne dubine i vađenjem valjčića tla koji predstavlja pojedinačni uzorak. Takav način je svakako mnogo lakši, a i manja je količona tla.
Prikupljeni uzorci u kanti na kraju se dobro promješaju i njihov sadržaj predstavlja traženi prosječni uzorak.
S obzirom da je uzeta količina tla obično prevelika za slanje u laboratorij na analize, pristupa se smanjivanju prosjčnog uzorka na samom terenu i to metodom dijagonala. Uzork se razastre u tanjem sloju u obliku kvadrata na papiru ili plastičnu foliju, a zatim tom kvadratu povuku dijagonale. Dobiju se 4 trokuta, od kojih se tlo iz dva suprotna odbaci i tako uzorak smanjuje na polovicu. Tlo iz preostala dva trokuta se pomješa i ponovno načini kvadrat. Postupak se ponavlja dok se uzorak ne smanji na oko 1 kg. On se zatim stavlja u plastičnu vrećicu, a potom u nj i listić s brojem uzoraka na kojem su običnom (grafitnom) olovkom ubilježeni osnovni podaci: broj uzoraka, naziv imanja (ime i prezime vlasnika, mjesto), broj ili naziv parcele, tip tla, dubina uzimanja uzoraka, prethodna i kultura za koju će se gnojiti, datum uzimanja kao i ime uzimača uzoraka.
Vrećica se zatim zatvara i prenosi u prostoriju u kojoj se obavlja sušenje do zračno suhog stanja. Sušenje se obavlja istresanjem uzorka iz vrećice, a sadržaj se raširi u tankom sloju na čist list papira. Sušenje se obavlja u čistim i dobro provjetrenim prostorijama i obično traje 8-10 dan. Osušeni uzorak se vraća u vrećicu, a na vrh se stavlja listić papira s podacima i vrećica se zatvara.
POPIS USTANOVA KOJE SU U MOGUĆNOSTI OBAVITI KEMIJSKE ANALIZE I DATI PREPORUKE GNOIDBE
Agronomski fakultet Zagreb
Zavod za ishranu bilja
Svetošimunska 25 01/2393884
01/2393885
01/2393764
800 uzoraka
Poljoprivredni fakultet Osijek
n/p prof dr. V. Vukadinović
Trg sv Trojstva 3 031/224200
500 uzoraka
Institut za jadranske kulture – Split
n/p mr sc Z Škarić
Put Duilova 11, 21000 Split 021/316578
300 uzoraka
Visoko gospodarsko učilište Križevci
n/p Ž Vukobratović dipl. ing.
M. Demerca 1, 48260 Križevci 048/681459
300 uzoraka
Institit za poljoprivredu i turizam Poreč
n/p mr sc I. Bratović
Carla Huguesa 8, 52440 Poreč 052/408300
200 uzoraka
S.A.J. d.o.o.
Našička 15, 10000 Zagreb
n/p Senjak Josip dipl.inž.chem. 01/3024105
01/6237015
300 uzoraka
Pored nužnih podataka koji prate prosječne uzorke u dopisu naznačiti i podatke:
- visina podzemne vode ili mogućnost plavljenja terena
- osjetljivost na sušu
Poduzeće ili ustanova (koje šalje uzorak)____________________________
Uzorak broj_______________________________
Vlasnik parcele_____________________________
Naziv adresa_______________________________
Naziv parcele_______________________________
Tip tla__________________________________
Dubina uzimanja uzorka_________________________
Predkultura______________________________
Kultura za koju će se gnoiti_______________________
Datum_____________ Uzorak uzeo________________
*pisati običnom grafitnom olovkom