Re: SILIRANJE sezona 2009.
Prepisano iz mljekarskog lista broj 8 ove godine>pise Josip Haluska, dipl. ing
Spremanje silaze kukuruza
U hranidbi mljecnih krava silaza kukuruza jedno je od najvaznijih krmiva. To mjesto zauzima zbog svoga dijetetskog djelovanja, visoke koncentracije energije po kilogramu suhe supstancije i razmjerno niske cijene jedne hranidbene jedinice. Iako krave vrlo rado jedu silazu, ona ne moze predstavljati jedinu voluminoznu krmu u obrocima visoko proizvodnih grla.Medjutim udio silaze u obroku izvanredno je vazan jer uz dodatak malih kolicina sijena kravama moze osigurati velike kolicine energije u obliku koji u potpunosti zadovoljava zdravstvene zahtjeve njihova organizma. U 1 kg kvalitetne silaze sa 33% suhe tvari moze biti od 0.28 do 0,36 h.j., sto znaci da 1 kg suhe tvari tog krmiva sadrzava od 0,84 do 1,08 hranidbenih jedinica (h.j) Sljedeci vazan cimbenik koji je uvjetovao sirenje kukuruzne silaze cijena je jedne krmne jedinice u silazi. Prema podacima iz tablice 1, maksimalna je kolicina suhe tvari u stadiju zrelosti, ali je od nje moguce djelotvorno iskoristiti samo 60% (klip), jer 40% predstavlja kukuruzinac niske hranidbene vrijednosti. U navedenom su slucaju u prosjeku bila proizvedena 8744 kg suhe tvari kukuruznog klipa , odnosno oko 9926 kg klipa koji sadrzava oko 11900 h.j. Ako se proizvodnji silaze pristupa u stadiju kada je moguce kao krmu iskoristiti cjelokupnu biljku( vostana zrioba), tada je kolicina kvalitetne energije koja se proizvodi po ha znatno veca i iznosi oko 13500 h.j., ili oko 14% vise nego ako iskoristavamo klip. Ako usporedimo vrijednost proizvedenog zrna s masom upotrijebljenom za silazu kukuruza, u prvom slucaju dobije se oko 7700 kg kukuruznog zrna koje sadrzava 10500 h.j. Proizvodnjom silaze, dakle, stvorili smo gotovo 30% neto energije vise nego proizvodnjom kukuruznog zrna. Proizvodnja silaze moguca je upotrebom sorata kukuruza koji se inace upotrebljavaju za proizvodnju komercijalnog kukuruza.
Proizvodnja suhe tvari
Svaka sorta kukuruza pogodna za visoku proizvodnju zrna kukuruza istovremeno je pogodna i za proizvodnju silaze . Iz podataka o odnosu stabljike i lisca prema klipu, kolicina prvih ( stabljike i lisca) manja je nego sto bi bila pogodna za kukuruz koji se upotrebljava u proizvodnji silaze. Kod visoko proizvodnih sorata za silazu odnos stabljika+ list naprema klip u stadiju pogodnom za siliranje je 50-50. Kod istog prinosa kukuruznog klipa kao u navedenim podacima pri odnosu list+stabljika-klip imali bismo proizvodnju od oko 15340 kg suhe tvari, odnosno 1990 h.j. vise nego u navedenom slucaju.Kada bismo imali sortu s istom masom klipa kao ona u navedenom slucaju , ali vecu masu stabljike i lisca kod branja za siliranje, bruto prihod po ha proizvedene mase za siliranje bio bi veci. Jasno je da je izboru sorata kukuruza potrebno posvetiti paznju, jer on znatno utjece na ekonomske efekte proizvodnje silaze. Navedeni podaci isticu znacenje komplementarnosti proizvodnje mlijeka i biljne proizvodnje.
Proces siliranja
Pretvaranje zelene mase cjelokupne stabljike kukuruza za silazu u krmu koju cemo spremiti stoci moze dovesti u pitanje dobitak na toj kulturi, odnosno da mogu proizvesti gubitak. S obzirom na to treba se osvrnuti na sam proces siliranja, spremanja i cuvanja silaze . Silaza mora biti ispravno spremljena. To znaci pravodobno i ucinkovito provesti zetvu kukuruzne mase proizvedene za silazu i osigurati njezino cuvanej. U tu svrhu treba:
Efikasno i brzo pobrati kukuruz.Problem zetve silaznog kukuruza obuhvaca problem vremena i problem tehnike. Problem vremena odredjen je tempom sazrijevanja kukuruza i vremenom unutar kojega ce se napuniti silos. U pravilu silos mora biti pun za 2-3 dana.
Osigurati neprekidnu i preciznu organizaciju transporta. Masa mora biti transportirana odmah i sabijena u silosu.
Da bi se silaza dobro konzervirala, zelena isjeckana masa mora se dobro sabijati.
Silosi moraju osigurati maksimalno zadrzavanje proizvedene hranjive mase, sto se postize tehnikom spremanja krme, zatvaranja silosa i kvalitetom silosa.
Kod neracionalnog i neispravnog rada gubici su veliki. Uzroci gubitaka krmne mase u silosu odnose se na previranje, silazni sok, truljenje i disanje. Gubitci suhe tvari kod kratkog punjenja krecu se od 1 do 10% a kod produzenog punenja od 5-25%, sto ovisi o postotku suhe tvari ulaznog materijala i tipu silosa. Kod brzog punjenja silosa, ispravnog rada i transporta svjeze mase sa 33% suhe tvari silirane u visim provoznim silosima s nepropusnim pokrivanjem gubi se od 12/13%suhe tvari. Kod istog ulaznog materijala ali s propusnim pokrovom silosa gubi se oko 34%. Kod plitkog silosa gubici su izmedju 2 i 5% veci a oko 4% veci od produzenog punjenja silosa. Budem sutra nastavio clanak jer je vec dosta kasno a i umoran sam. Nadam se da ce nekom pomoci.
